Статья была создана в рамках гранта Черное солнце польских и французских романтиков, финансируемого Национальным Центром Науки, № проекта: 2014/13/B/HS2/00113
Аннотация
Целью статьи является анализ метафоры черного солнца в переписке и творчестве Зигмунда Красинского, одного из величайших польских романтиков. Черное солнце появляется в его творчестве очень рано, Красинский писал о нем уже в юношеских изданиях, редактируемых по-французски. В этих ранних работах (например, Сон и Фрагмент сна 1830 г.) писатель рисует темные видения, связанные с космической катастрофой и Страшным Судом. Герой этих текстов, погруженный в отчаяние, является одиноким человеком как в социальном, так и в метафизическом смысле. Однако метафора черного солнца приобретает зрелую форму в двух драмах Красинского: Не-божественной комедии (1835) и Иридионе (1836). Тогда меняется смысл этой метафоры, и Красинский видит в ней не только экзистенциальное (пессимистическое) содержание, но и историософские значения. Исчезающее солнце или закат солнца в этих драмах — это метафора падения истории, конца времен; также явно отмечена религиозно, потому что ночь без надежды на возвращение солнца становится вечной ночью, которая наступила после распятия Христа и совпадает с господством Сатаны в человеческом порядке мира.
Список литературы
1 Bieńczyk Czarny człowiek. Krasiński wobec śmierci. Gdańsk, Wydawnictwo słowo / obraz terytoria, 2001. 292 p. (In Polish)
2 Browning R.F. Słownik biblijny, übers. von Jakub Slawik. Warszawa, Agora, 2009. 591 p. (In Polish)
3 Dalman M. Bóg jak czarne słoń O obrazowaniu symbolicznym w „Nie-Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego. In: Zygmunt Krasiński. Światy poetyckie i artystowskie. Agnieszka Markuszewska (Hrsg.). Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2014, pp. 121–134. (In Polish)
4 Die Einheitsübersetzung. Available at: https://www.die-bibel.de/ (Accessed 23 December 2019) (In German).
5 Dobrzycki Sen Cezary (Krasiński i Jean-Paul). Pamiętnik Literacki, 1905, Heft 4, pp. 292–307. (In Polish)
6 Fabianowski Zygmunt Krasiński: tworzenie Apokalipsy. In: Apokalipsa. Symbolika — tradycja — egzegeza. Krzysztof Korotkich, Jarosław Ławski (Hrsg.). Białystok, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, Bd. II, pp. 25–39. (In Polish)
7 Fiećko Co zrobić z „Niedokończonym poematem” Zygmunta Krasińskiego. Sztuka Edycji, 2014, no 1–2, pp. 23–28. (In Polish)
8 Fiećko Katastrofizm romantyków: Malczewski, Mickiewicz, Krasiński, Słowacki. In: Katastrofizm, ateizm i inne obrachunki. Szkice o ideach polskich romantyków. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015, pp. 9–34. (In Polish)
9 Fiećko J. Literatura francuska i niemiecka w epistolarnej ocenie Zygmunta Krasińskiego. In: Katastrofizm, ateizm i inne obrachunki. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015, pp. 189–213. (In Polish)
10 Goszczyński Zamek kaniowski. Einleitung von Halina Krukowska. Białystok, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 1994. 126 p. (In Polish)
11 Halkiewicz-Sojak G. Funkcje motywów astronomicznych w utworach Zygmunta Krasińskiego. In: Poezja i astronomia. Bogdan Burdziej, Grażyna Halkiewicz-Sojak (Hrsg.). Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2006, 333–341. (In Polish)
12 Jakimowicz-Shah , Jakimowicz A. Mitologia indyjska. Warszawa, Wydawnictwa Ar- tystyczne i Filmowe, 1986. 384 p. (In Polish)
13 Jakubowski A. Poezje, nach dem Manuskript herausgegeben und mit einer Einleitung von Julian Maślanka. Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1973. 73 p. (In Polish)
14 Janion Zygmunt Krasiński. Debiut i dojrzałość. Warszawa, Wiedza Powszechna, 1962. 274 p. (In Polish)
15 Jastrow , Jr. Sun and Saturn. Revue d’assyriologie et d’archéologie orientale, 1910, no 4, pp. 163–178. (In French)
16 Jung Carl Gustave, Sol. In: Mysterium coniunctionis. Studium dzielenia i łączenia przeciwieństw psychicznych w alchemii, unter Mitarbeit von Marie-Louise von Franz, ü von Robert Reszke, Warszawa, Wydawnictwo KR, 2010, pp. 131–132. (In Polish)
17 Kopij-Weiß Zygmunt Krasińskis Umgang mit der deutschen Literatur. Ein Beitrag zum deutsch-polnischen romantischen Kulturtransfer nach 1830. Germanica Wratisla- viensia, 2012, no 136, S. 41–55. (In German)
18 Krasiński Die ungöttliche Komödie, übers. und mit einem Nachwort von Karl von Hol- lander, Weimar, Gustav Kiepenheuer Verlag, 1917. 181 S. (In German)
19 Krasiński Dzieła literackie, von P. Hertz ausgesucht und mit Kommentaren und Be- merkungen versehen, Warszawa, PIW, 1973. Bd. III. 798 p. (In Polish)
20 Krasiński Fragment. Marzenie człowieka przeżytego, übers. von Leopold Staff. In: Pisma. Kraków — Warszawa, Gebethner i Wolff, 1912, Bd. VIII, Teil II, pp. 110–118. (In Polish)
21 Krasiński Herburt. Ułamek. In: Dzieła literackie, von Paweł Hertz ausgesucht und mit Kommentaren und Bemerkungen versehen. Warszawa, PIW, 1973, Bd. II, pp. 627–668. (In Polish)
22 Krasiński Irydion, übers. von Albert Weiß, Leipzig, Reclam, 1888. 176 p. (In Polish)
23 Krasiński Listy do Delfiny Potockiej, bearbeitet und mit einer Einleitung von Zbigniew Sudolski. Warszawa, PIW, 1975. Bd. III. 1002 p. (In Polish)
24 Krasiński Listy do Henryka Reeve, übers. von Aleksandra Olędzka-Frybesowa, be- arbeitet von Paweł Hertz. Warszawa, PIW, 1980. Bd. II. 727 p. (In Polish)
25 Krasiński Listy do Konstantego Gaszyńskiego, bearbeitet von Zbigniew Sudolski. War- szawa, PIW, 1971. 685 p. (In Polish)
26 Krasiński Listy do różnych adresatów, bearbeitet von Zbigniew Sudolski. Warszawa, PIW, 1991. Bd. I. 626 p. (In Polish)
27 Krasiński Listy wybrane, herausgegeben, erläutert und mit einer Einleitung von Ta- deusz Pini. Warszawa, „Parnas Polski“, 1937. 412 p. (In Polish)
28 Krasiński Marzenie. (Fragment), übers. von Zofia Morawska. In: Pisma. Kraków — Warszawa, Gebethner i Wolff, 1912, Bd. VIII, Teil II, pp. 42–46. (In Polish)
29 Krasiński Nie-Boska komedia. Einleitung von Maria Janion, bearbeitet von Maria Grabowska. Wrocław, Ossolineum, 1974. 147 p. (In Polish)
30 Krasiński Przelotna chmura. In: Dzieła literackie, von Paweł Hertz ausgesucht und mit Kommentaren und Bemerkungen versehen. Warszawa, PIW, 1976, Bd. II, pp. 621–625. (In Polish)
31 Krasiński Sen, übers. von Leopold Staff. In: Pisma. Kraków — Warszawa, Gebethner i Wolff, 1912, Bd. VIII, Teil II, pp. 184–192. (In Polish)
32 Krukowska Noc romantyczna. Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński. Gdańsk, Wydaw- nictwo słowo/obraz terytoria, 2011, pp. 77–82. (In Polish)
33 Krzyżanowski Masynissa i jego rola w „Irydionie”. In: W świecie romantycznym. Kra- ków, Wydawnictwo Literackie, 1961, pp. 259–282. (In Polish)
34 Ławski Marie romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości. Mickiewicz — Malczewski — Krasiński. Białystok, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2003. 764 p. (In Polish)
35 Ławski Ja. W romantycznym „mroku gwiazd”. Wyobraźnia katastroficzna Augusta Jaku- bowskiego. In: Poezja i astronomia. Bogdan Burdziej, Grażyna Halkiewicz-Sojak (Hrsg.). Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2006, 309–331. (In Polish)
36 Łuczkowski Melancholiczny obraz średniowiecza w genewskiej korespondencji Zyg- munta Krasińskiego. Prace Polonistyczne, 1998, Reihe LIII, pp. 104–118. (In Polish)
37 Markowski P. Krasiński: na scenie histerii. In: Życie na miarę literatury. Eseje. Kraków, Homini, 2009, pp. 143–162. (In Polish)
38 Marlan The Black Sun. The Alchemy and Art. of Darkness, College Station, Texas A&M University Press, 2005. 288 p. (In English)
39 Masłowski Gest, symbol i rytuały polskiego teatru romantycznego, Warszawa, Wydaw- nictwo Naukowe PWN, 1998. 399 p. (In Polish)
40 Maunder W. The Astromony of the Bible. An Elementary Commentary on the Astrono- mical References of Holy Scripture, London, Hodder and Stoughton, 1908. 410 p. (In English)
41 Novalis, Hymnen an die Nacht. Projekt Gutenberg-DE. Available at: https://www.pro- jekt-gutenberg.org/novalis/hymnen/hymne1.html (Accessed 5 August 2020). (In German)
42 Piasecka Mistrzowie snu. Mickiewicz — Słowacki — Krasiński, Wrocław, Ossolineum, 1992. 255 p. (In Polish)
43 Pini Albumy Delfiny Potockiej. Pamiętnik Literacki, 1903, Heft 4, pp. 628–641. (In Polish)
44 Pniewski Dziedzictwo „Mowy wypowiedzianej przez umarłego Chrystusa” Jeana Paula Richtera. In: Przywłaszczenie i strata. Romantyczne transfiguracje Jezusa, Toruń, Wydaw- nictwo Naukowe UMK, 2014, pp. 213–228. (In Polish)
45 Schiaparelli V. Astronomy in the Old Testament, es fehlt die Information zum Überset- zer aus der italienischen Sprache, The Clarendon Press, Oxford, 1905. 178 p. (In English)
46 Sinko Rzym pogański w „Irydionie”. Pamiętnik Literacki, 1912, Heft 1, pp. 10–56. (In Polish)
47 Siwiec Oniryczne Apokalipsy w genewskich fragmentach Krasińskiego. In: Romantyzm, czyli „inter esse”, Warszawa, Wydawnictwo IBL, 2017, pp. 220–244. (In Polish)
48 Skwarczyńska Wartość treściowa kolorów w romantyzmie a dzisiaj (na tle badania relacji między twórcą a odbiorcą). Pamiętnik Literacki, 1932, Heft 2, pp. 273–301. (In Polish)
49 Słowacki Wiersze. Nowe wydanie krytyczne. Bearbeitet von Jacek Brzozowski, Zbig- niew Przychodniak. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005. 925 p. (In Polish)
50 Szargot M. „Apokaliptyczne podrzuty historii” w „Irydionie” Zygmunta Krasińskiego. In: Symbolika — tradycja — egzegeza. Krzysztof Korotkich, Jarosław Ławski (Hrsg.). Białystok, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, Bd. II, pp. 71–79. (In Polish)
51 Szargot Kosmos Krasińskiego. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Pio- trkowskie, 2009. 151 p. (In Polish)
52 Śliwiński M. „Na światach poczętych, na światach mających zginąć”. Apokaliptyka „Nie- Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego. In: Symbolika — tradycja — egzege- za. Krzysztof Korotkich, Jarosław Ławski (Hrsg.). Białystok, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, Bd. II, pp. 41–69. (In Polish)
53Śniedziewski Obraz czarnego słońca w wybranych utworach francuskich i polskich romantyków (rekonesans). Prace Polonistyczne, 2015, Reihe LXX, pp. 199–215. (In Polish)
54 Trzeciakowski Dwie wizje nowej ludzkości: „Przedświt” Zygmunta Krasińskiego i „Hymny do nocy” Novalisa. Filo–Sofija, 2006, no 1, pp. 71–90. (In Polish).
55 Waśko Zygmunt Krasiński. Oblicza poety. Kraków, Arcana, 2001. 405 p. (In Polish)
